Sociaal domein

We zorgen dat inwoners de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben met de afgesproken kwaliteit. Daarnaast voorkomen en bestrijden we fraude of onrechtmatigheid

Doel 2.2.1 Toezicht en handhaving Sociaal Domein | Begroting 2024

In 2024 heeft de gemeente Zwolle zich gericht op het verbeteren van de kwaliteit, rechtmatigheid en veiligheid binnen het sociaal domein. Dit gebeurde door een combinatie van preventief, proactief en repressief toezicht op zowel zorgaanbieders als uitkeringsgerechtigden. De nadruk lag op het stimuleren van naleving, het opsporen van onrechtmatigheden en het versterken van de samenwerking met partners. Door een combinatie van preventie, repressie en informatie-uitwisseling zijn aanzienlijke verbeteringen geboekt in de kwaliteit en rechtmatigheid van voorzieningen binnen het sociaal domein.

Verbetering van kwaliteit en veiligheid
Om de kwaliteit van dienstverlening aan inwoners te waarborgen, zijn diverse onderzoeken en handhavingsacties uitgevoerd. Een deel hiervan heeft geleid tot correcties, waarschuwingen of beëindiging van contracten en voorzieningen.
Naast repressieve acties is er sterk ingezet op vroegtijdige signalering en preventie. Door samenwerking met wijkteams, consulenten en zorgaanbieders is in een vroeg stadium gestuurd op naleving en zijn mogelijke misstanden snel opgepakt. Hierdoor konden voorzieningen of uitkeringen correct worden toegekend en werd onbedoeld misbruik voorkomen.

Vermindering van fraude en onrechtmatigheden
Fraude en foutieve verstrekking van voorzieningen blijven een risico binnen het sociaal domein. In 2024 zijn er concrete stappen gezet om dit terug te dringen:

• 170 uitkeringen zijn beëindigd en 209 aangepast na onderzoek naar de rechtmatigheid.
• Er werd in totaal € 380.693 aan ten onrechte verstrekte uitkeringen opgespoord, naast € 304.146 aan zorgfraude en andere misstanden.
• Bij verschillende zorgaanbieders werden signalen van onrechtmatigheden onderzocht, wat resulteerde in de beëindiging van contracten en terugvordering van onrechtmatig ontvangen zorggelden.
• Proactief toezicht bij zorgaanbieders heeft gezorgd voor vroegtijdige correcties en verbeteringen in de naleving van contractuele afspraken.

Door nauwe samenwerking met onder meer het Inlichtingenbureau, de Sociale Verzekeringsbank, de Belastingdienst en de politie zijn signalen van misbruik sneller opgepakt en zijn vorderingen ingesteld waar onrechtmatige betalingen werden vastgesteld.

Om de doelstellingen te realiseren, zijn in 2024 verschillende activiteiten uitgevoerd die bijdragen aan een effectieve en efficiënte aanpak van toezicht en handhaving binnen het sociaal domein. Er zijn in totaal 562 onderzoeken binnen de sociale zekerheid en 26 onderzoeken naar zorgaanbieders en persoonsgebonden budgetten (PGB) gestart.

Preventie en samenwerking als sleutel tot succes

• Handhaving richt zich niet alleen op repressie, maar ook op het voorkomen van misstanden. In 2024 is fors ingezet op preventieve maatregelen om inwoners en zorgaanbieders te helpen om te voldoen aan wet- en regelgeving:
  • De inzet van handhaving bij de toegang tot voorzieningen (zoals uitkeringsaanvragen) heeft geleid tot een besparing van € 227.200 doordat onterechte aanvragen tijdig zijn stopgezet.
  • De pilot Proactief Toezicht Wmo is geëvalueerd en heeft zich bewezen als een waardevolle methode om fraude te voorkomen en zorgaanbieders beter te ondersteunen.
  • Er is actief deelgenomen aan het regionale platform Toezicht Wmo en Jeugdwet Overijssel en landelijke werkgroepen om kennisdeling en samenwerking tussen gemeenten te versterken.
• Samenwerking met externe partners zoals de GGD, sociale recherche en het RIEC (Regionaal Informatie- en Expertisecentrum) heeft bijgedragen aan een integrale aanpak van zorgfraude en ondermijning. Casus overleggen en gezamenlijke opsporingsacties hebben geleid tot effectievere handhaving en snellere interventies.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 252.000 en de baten een nadelig saldo van € 147.000. Hierdoor wordt er een voordelig saldo van € 105.000 gerealiseerd.   

De activiteiten van doel 2.2.1 hebben per saldo € 105.000 minder gekost dan begroot. Dat komt door een positief resultaat van € 252.000 op de lasten en een negatief resultaat van € 147.000 op de baten. Dit wordt als volgt verklaard.

Het voordeel op de lasten wordt veroorzaakt door:

• Lagere lasten ad. € 16.000 op het regionale budget WMO toezicht. Gemeente Zwolle voert deze toezicht voor de regio uit. Alle gemeenten in de regio dragen hier financieel aan bij. Het bedrag wordt gestort in de reserve.
• Lagere lasten ad. € 161.000 op het regionale budget Sociale Recherche (SR). De SR is een gemeenschappelijke regeling, maar de financiën zijn opgenomen in de begroting van de gemeente Zwolle. Op dit budget is in 2024 een voordeel ontstaan veroorzaakt door vacatureruimte. Dit bedrag wordt afgerekend met de regiogemeenten.
• Lagere lasten ad. € 80.000 op het lokale deel van de Sociale Recherche. Met ingang van 2024 is er een nieuwe verrekeningsystematiek voor de gemeenschappelijke regeling SR ingesteld. De verwachting was dat de gemeente Zwolle hierdoor meer zou moeten bijdragen. Doordat de SR in 2024 met een voordeel afsluit, is deze € 80.000 niet benodigd.

Het nadeel op de baten wordt veroorzaakt door:

• Lagere baten  ad. € 147.000 op de bijdagen van de gemeenten aan de Sociale Recherche (SR). Alle gemeenten dragen conform een vastgestelde verdeelsleutel bij aan de SR. Doordat er een voordeel ontstaat in 2024 op de lasten is er minder bijdrage benodigd vanuit de regiogemeenten.